Effecten opgave en acties

Effecten - Wat willen we bereiken?

1. Inwoners en ondernemers komen met initiatieven die bijdragen aan de maatschappelijke effecten

2. De gemeente komt proactief met ontwikkelkansen

3. De schaarse ruimte wordt effectief benut

4. Besluitvorming over projecten vindt op basis van integrale afweging van maatschappelijke effecten

Opgave - Wat moeten we verbeteren?

• Omarm initiatieven met de 'ja, mits'-houding

• Verbeter de samenwerking tussen samenleving en overheid

Acties - Welke acties gaan we daarvoor uitvoeren?

Toewerken naar gebiedsdekkend omgevingsplan

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024 heeft de gemeente een verplichting om op 1 januari 2032 een gebiedsdekkend omgevingsplan te hebben vastgesteld. Dit plan draagt bij aan het integraal afwegen van maatschappelijke effecten in de besluitvorming over projecten en verbeterd de samenwerking tussen samenleving en overheid. In 2023 zijn we gestart met de voorbereidingen voor het opstellen van het omgevingsplan. Er is een extern bureau aangetrokken voor de ondersteuning bij het opstellen van het omgevingsplan en er is een plan van aanpak vastgesteld. Het opstellen van het omgevingsplan bevat omzetting van de bestemmingsplannen en de bruidsschat en delen van gemeentelijke verordeningen naar het omgevingsplan en het stellen van regels om de ambities uit de gemeentelijke omgevingsvisie te realiseren. Het omgevingsplan zal ruimte geven voor initiatieven aan inwoners en ondernemers die bijdragen aan de ambities uit de omgevingsvisie.  

Opstellen gebiedsprogramma's Omgevingsvisie

In de omgevingsprogramma's worden de ambities, voor onze schaarse ruimte, uit de omgevingsvisie vertaald naar concrete maatregelen die bijdragen aan het bereiken van de ambities. Daarbij worden opgaven en gewenste effecten als uitgangspunt genomen. Eind 2023 is door het college een handreiking en een plan van aanpak vastgesteld voor het werken met omgevingsprogramma's. Hierbij is besloten een drietal gebiedsprogramma's en een aantal thematische programma's op te stellen. De omgevingsprogramma's worden in de komende jaren opgebouwd uit bestaand beleid en nieuw beleid. Hierbij vindt een integrale afweging per gebied plaats. Het gebied staat daarmee steeds meer centraal. Er wordt bij de programma's een Milieueffectrapportage (MER) opgesteld. Het college heeft ook besloten om bij het opstellen van de programma's een beleidshuis te ontwikkelen als een structurerend middel om het beleid inzichtelijker te maken. Het bestaande en nieuwe beleid zal daarbij ingedeeld worden naar de instrumenten uit de Omgevingswet (omgevingsvisie -omgevingsprogramma - omgevingsplan - omgevingsvergunning).

Inrichten monitoring en evaluatie beleidscyclus Omgevingswet

Door te werken met de nieuwe instrumenten van de Omgevingswet (met name het programma) en het beleidshuis zal het makkelijker worden om monitoring en evaluatie de beleidscyclus beter vorm te geven. Ook de op te stellen plan MER of Omgevingseffectrapportage bij de programma's biedt handvatten om monitoring en evaluatie verder vorm te geven. Ook wordt aansluiting gezocht bij "datagedreven werken" een nieuwe manier van werken die ook voor het ruimtelijke domein ingezet wordt. Dit wordt verder uitgewerkt bij het opstellen van de programma's.

Uitwerken voorstel versterking Handhaving RO (in buitengebied)

Voor de handhaving in het buitengebied op het gebied van ruimtelijke ordening is er een bedrag van € 80.000 per jaar extra beschikbaar gesteld. Voor de buitengebieden Tussen Poelweg en Noorddammerweg, kernglastuinbouwgebied en Ruilverkaveling wordt een projectmatige aanpak gehanteerd. Deze is al opgesteld voor het gebied Tussen Poelweg en Noorddammerweg. Deze zal, inclusief de ervaringen die ermee opgedaan worden, vervolgens ook voor de andere gebieden als voorbeeld dienen voor de uitwerking.

Uitvoeren nieuwe Ruimte voor Ruimte (RvR) regeling

Sinds 2023 staat in de provinciale omgevingsverordening de regel opgenomen waarbinnen de gemeente Ruimte voor Ruimte projecten kan uitvoeren. De Ruimte voor Ruimte regeling biedt mogelijkheden om binnen de beschikbare schaarse ruimte een verbetering van de ruimteljke kwaliteit tot stand te brengen en tegemoet te komen aan de opgaven waar we voor staan. Afgelopen jaar is een start gemaakt met een evaluatie van het huidige uitvoeringsbeleid en een nieuwe uitvoeringsnota. In 2024 verwachten we dit af te ronden en nieuwe projecten te starten.

Participeren in Uitvoeringsprogramma Verstedelijkingsstrategie MRA/NOVEX MRA

Uithoorn neemt deel in de NOVEX MRA (voorheen de Verstedelijkingsstrategie; Metropoolregio Amsterdam). De NOVEX MRA is de gebiedsgerichte uitwerking van de Nationale Omgevingsvisie en vormt het gezamenlijke beleidskader en de uitvoeringsagenda voor de samenwerking tussen Rijk en regio. In 2022 is het Verstedelijkingsconcept (het tekstuele deel van de strategie) door de gemeenteraad onderschreven. Hierin zit onder andere een gebiedsgerichte aanpak voor de Zuidflank. Voor de regio Amstelland Meerlanden met name ten aanzien van de effecten van Schiphol op ruimte en gezonde leefkwaliteit. Dit 'Plan van aanpak Zuidflank' is inmiddels opgenomen in het plan voor de NOVEX Schiphol. 

In 2023 is verder gewerkt aan de uitvoeringsagenda, met daarin opgenomen de verschillende plannen en ontwikkelingen op het gebied van blauw-groen (projecten ter verbetering van natuur en water) en meerkernigheid (ontwikkelingen ter versterking van een evenwichtige verstedelijking). Een voorbeeld daarvan is het versterken van het sierteeltcluster in en rond de gemeente Uithoorn. Voor Uithoorn is het van belang om actief hieraan deel te nemen omdat de afspraken tussen Rijk en regio op dit niveau worden gemaakt. De gemeente brengt actief haar ontwikkelkansen in zodat deze bij de MRA op de kaart staan en meedoen in de afspraken met het Rijk. De MRA brengt de brede ontwikkelingen in kaart zodat er een integraal en afgewogen plan ligt in de afspraken met het Rijk. 

Doorlopen definitiefase transformatie Amstelzone

In de Amstelzone is ruimte voor vernieuwing. Met kansen voor zowel bedrijvigheid als wonen. Momenteel onderzoekt de gemeente pro actief of dit gebied mogelijkheden biedt voor ontwikkelkansen en of de ambitie voor transformatie van het gebied, zoals is opgenomen in de omgevingsvisie, haalbaar is. Bij dit onderzoek betrekken we ook actief – op verschillende momenten en manieren – inwoners, ondernemers en belanghebbenden. Zo worden er gesprekken gevoerd met belanghebbenden, en bijeenkomsten georganiseerd.

Op 20 juni 2023 is een eerste informatieavond georganiseerd. Deze informatieavond werden aanwezigen geïnformeerd over het proces: de transformatie van de Amstelzone en welke stappen we hiervoor zetten. Daarnaast is op een interactieve manier voor de vier deelgebieden opgehaald wat kansen en zorgen zijn voor deze gebieden. Met ruim 70 belangstellenden was het een goed bezochte bijeenkomst. Deze avond is ook een oproep gedaan aan betrokkenen om zich aan te melden voor de klankbordgroep. De opbrengst van deze avond is verwerkt in de eerste uitwerking van de drie mogelijke scenario’s.

Begin oktober is voor elk deelgebied afzonderlijk een informatieavond georganiseerd over de drie mogelijke scenario’s die er zijn voor dit gebied. Geïnteresseerden werden geïnformeerd en konden hun mening geven over de scenario’s. Na de verdere uitwerking van de drie mogelijke scenario’s in drie meer concrete toekomstbeelden, is een tweede grote bijeenkomst georganiseerd. Deze bijeenkomst hebben we op een interactieve manier uitgevraagd wat de belangstellenden van de toekomstbeelden vinden. Welk beeld spreekt aan? En waar moet de gemeente rekening mee houden?

Naar verwachting zal de definitiefase in de eerste helft van 2024 afgerond worden.

Inrichten proces voor initiatieven derden

Met inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt het initiatief van inwoners en ondernemers centraal gezet en wordt een integrale vergunningverlening verlangd. Om dit vorm te geven hebben we een intake- en omgevingstafel ingericht naar het door de VNG ontwikkelde model. De intaketafel beoordeeld de wenselijkheid van een initiatief aan de hand van de omgevingsvisie waarbij uitgegaan wordt van een ja, mits houding. Aan de omgevingstafel nemen initiatiefnemers, ketenpartners en alle betrokken disciplines van de gemeente deel en wordt een initiatief gezamenlijk op haalbaarheid behandeld. Daarbij staan het proces en de rollen en verantwoordelijkheden van de betrokken partijen centraal. Initiatieven worden zo door middel van een vaste structuur en maximale transparantie in een afgebakend aantal overleggen uitgewerkt tot een concept aanvraag omgevingsvergunning.

Het initiatievenoverleg is volledig overgegaan in het proces pre-scan / intake / omgevingstafel vanaf 18 juli 2023. Er zijn 41 initiatieven behandeld op de initiatieventafel in het eerste deel van het jaar. Daarna zijn 64 initiatieven in het pre-scan overleg besproken. Dit zijn samen 105 initiatieven. Vanaf 7 februari 2023 zijn we begonnen met de intaketafel. Hier hebben we 47 initiatieven op behandeld. Vanaf 6 juni 2023 zijn we begonnen met de omgevingstafel. Hier hebben we 4 initiatieven op behandeld. Door de wisseling in werkwijze is het lastig de indicator vergelijkbaar in te vullen. Wel lijkt het totaal aantal initiatieven gestegen, zeker omdat het erop lijkt dat initiatiefnemers, nog voor het inwerkingtreden van de Omgevingswet een aanvraag hebben gedaan.

Opstellen spelregels participatie en communicatie voor initiatieven

Right to challenge

In 2023 is een start gemaakt met het opstellen van de participatieverordening en het stroomlijnen van het initiatievenproces. Daarnaast is een aantal andere activiteiten van het 'Uitvoeringsplan participatie' opgepakt om de participatie in de basis goed op orde te brengen. Goede participatie draagt bij aan een betere samenwerking tussen samenleving en overheid.

Het eventueel vorm geven van het uitdaagrecht (inclusief initiatieven in de openbare ruimte) is nu nog niet aan de orde. Participatie in de basis goed op orde brengen, inclusief de mogelijkheid om initiatieven vanuit de samenleving te stimuleren en integraal en zorgvuldig te behandelen, is al een behoorlijk grote stap. Eén waar het 'Uitvoeringsplan participatie' in voorziet, maar waar dus ook nog de nodige stappen in moeten worden gezet. Het lijkt redelijk, realistisch en zorgvuldig om daar eerst de beschikbare tijd, aandacht en middelen in te investeren. En pas daarna te gaan onderzoeken welke waarde het fenomeen uitdaagrecht specifiek voor Uithoorn kan toevoegen en wat daarvoor gedaan moet worden. Dit nemen we ook als zodanig op in de participatieverordening.

Toolbox participatienota

In 2023 is het 'Uitvoeringsplan participatie' vastgesteld ter uitvoering van de ontwikkelagenda participatie. Tevens is een pilot training 'factor P' gehouden om de medewerkers (meer) handvatten te geven voor participatie. Hiervoor is ook een toolbox ontwikkeld met instrumenten die daarbij behulpzaam kunnen zijn. In 2024 wordt uitvoering gegeven aan het vastgestelde uitvoeringsplan participatie in de vorm van trainingen, evaluatie van participatieprocessen, e.d.

Participatiebeleid en de nieuwe Omgevingswet

De Omgevingswet stelt participatie verplicht bij door de gemeenteraad aanwezen bouwplannen. De gemeenteraad heeft hiertoe een lijst vastgesteld. In de overige gevallen is participatie niet verplicht maar is het wel wenselijk dat een initiatiefnemer in een vroeg stadium de omgeving bij de plannen betrekt. De gemeente stimuleert participatie. Voor beide situaties wil de gemeente initiatiefnemers op weg helpen. In 2023 is gewerkt aan een handreiking participatie voor initiatiefnemers. Deze zal begin 2024 op de gemeentelijke website worden geplaatst. Daarna start de monitoring en evaluatie van de handreiking.

Overzicht gebiedsontwikkelingen